Handboek moraaltheologie

Mariéle Wulf


Deel 1. Een antropologie van de christelijke ethiek

Beschuldigd – bevrijd – bemind, Inleiding in de moraaltheologie
242 pag., 17 x 23,8 cm, € 24,90, ISBN: 9789079578481

Christelijke ethiek, in de traditie ook wel moraaltheologie genoemd, is een van de meest omstreden onderwerpen binnen de theologie, maar ook daarbuiten. Toch is het doel van deze ethiek ‘een leven in volheid en vrijheid’. Zonder ethische richtlijnen en persoonlijke verantwoordelijkheid kan een leven niet slagen. Normen en wetten hebben als doel ruimte te scheppen voor het leven en dat te beschermen. Deze vrijheid invullen, daar zijn mensen zelf verantwoordelijk voor. En verantwoordelijk zijn betekent: een antwoord verschuldigd zijn aan iemand. Ethiek voltrekt zich daarom altijd in relatie: tot het eigen geweten, tot het goede dat te verwezenlijken valt, en in relatie tot andere levende wezens en de natuur. Christelijke ethiek plaatst deze verantwoordelijkheid bovendien in relatie tot God.
     Mensen zijn vrij maar ook beperkt; zij doen elkaar kwaad en hebben behoefte aan vergeving en verzoening. Vaak kunnen mensen zich onderling verzoenen, maar soms blijven rekeningen open staan: het kwaad was te groot of de verzoening bleef uit. De theologie kan hier doorverwijzen naar de leer van christelijke verlossing. Het is alleen niet eenvoudig om de inhoud daarvan te laten aansluiten op de dagelijkse werkelijkheid van moderne mensen.
     Deze systematische inleiding in de moraaltheologie biedt een uitleg in begrijpelijke antropologische termen. Ze laat zien hoe de christelijke boodschap een zinvol antwoord geeft op de open vraag hoe een menselijk leven kan slagen. Wie in de pastorale praktijk van de kerk probeert zinvol te bemiddelen tussen traditie en moderniteit, vindt in dit boek een uitstekende handreiking. Maar ook wie zich zonder veel achtergrondkennis wil verdiepen de christelijke leer over schuld, vergeving en verlossing, wordt helder wegwijs gemaakt in de materie.


Deel 2. Morele denkpatronen

Wetten – waarheid – waardigheid,
Geschiedenis en methoden van de moraaltheologie
472 pag., 17 x 23,8 cm, € 34,90 ISBN: 9789079578566

Wie handelt moet rekening houden met de waarheid van wat bestaat. Bovendien schept hij door woord en daad een nieuwe waarheid. Daarom heeft hij criteria nodig om zijn handelen een goede richting te geven. De waarde van de schepping en de waardigheid van de persoon - bevestigd of gekwetst in existentiële ervaringen - roept op om ethisch te handelen zodat het leven van alles en iedereen wordt beschermd.
      De christelijke ethiek is een ethiek in wording. Dit tweede deel van het Handboek Moraaltheologie legt aan de hand van de trefwoorden wetten, waarheid en waardigheid uit hoe de morele denkpatronen zich in de tijd hebben ontwikkeld. (Kerk)historische en dogmatische veranderingen hadden een belangrijke invloed op de moraaltheologie.  Niet alleen de inhouden, maar ook methoden veranderden door de eeuwen heen: bij de eerste christenen leidde een oorspronkelijke overtuiging tot een overtuigende ethiek. In de Middeleeuwen droeg een systematisering van de theologische waarheid bij aan een systematisering van morele normen en wetten. In de moderne en postmoderne tijd wordt naarmate het waarheidsbegrip in de wijsgerige ethiek verdwijnt, de morele leer aan de orde gesteld.
      Dit boek brengt fenomenologie, antropologie en theologie met elkaar in gesprek: eidetische fenomenologie en een existentiële antropologie dragen bij aan een mogelijke vertaalslag van geopenbaarde inhouden. Het doel is om het christelijke inzicht in wat bijdraagt aan de volheid van leven mededeelbaar te maken en het relativistische en subjectivistische denken uit te dagen tot een redelijke en aannemelijke waarheid.
     De neiging tot 'niet-denken' is de oorsprong van de grootste gruweldaden in de menselijke geschiedenis: alleen wie zijn denken weet te verantwoorden, kan verantwoordelijk handelen.


Dr. Mariéle Wulf doceert moraaltheologie en christelijke ethiek aan de Universiteiten van Tilburg en Utrecht. In de filosofie promoveerde zij op de antropologie van Edith Stein en in de theologie op het pastorale gesprek over schuld. Zij werkte twintig jaar in de pastorale praktijk van de volwasseneneducatie en begeleidde mensen in moeilijke levenssituaties. Eerder publiceerde zij Der Mensch, ein Phänomen (2011), Was ist gut? (2010), Begegnung, die befreit (2009), Schuld, ins Wort gebracht (2008).

 
 
ethiek